Wybór systemu ogrzewania domu jest jedną z bardziej zasadniczych decyzji, jaką podejmujemy podczas budowy domu lub jego modernizacji. Systematyczny wzrost cen energii elektrycznej, a także innych paliw, w tym gazu, skłania nas do poszukiwania nowych, bardziej efektywnych cenowo sposobów ogrzewania nieruchomości.

W tym kontekście na pewno warto zwrócić uwagę na coraz popularniejsze systemy grzewcze oparte o powietrzne pompy ciepła. Takie rozwiązanie znacząco redukuje koszty ogrzewania, przy czym zapewnia duży komfort użytkowania.

Dodatkową zaletą pomp ciepła jest możliwość ich wykorzystania do chłodzenia pomieszczeń w czasie letnich upałów. Ponadto pompy ciepła pracujące w układzie powietrze-woda mogą jednocześnie służyć do uzyskania ciepłej wody użytkowej.

Powietrzna pompa ciepła – tanie ogrzewanie i dbałość o środowisko naturalne

Pompa ciepła jest uznawana za najbardziej ekologiczny i najtańszy sposób ogrzewania budynku i uzyskania ciepłej wody użytkowej. Obecnie najchętniej wybieranym rozwiązaniem są pompy ciepła korzystające z energii zgromadzonej w powietrzu. O ich sukcesie decyduje m.in. mało inwazyjna instalacja, która polega na montażu urządzenia przy zewnętrznej ścianie budynku i połączenia z systemem wewnętrznym.

Ponadto efektywność powietrznych pomp ciepła znacznie wzrosła w miarę rozwoju technologii. Jeszcze kilkanaście lat temu pompy ciepła tego typu mogły skutecznie ogrzewać dom przy minimalnej temperaturze powietrza ok. –10^oC. Aktualnie mogą zapewnić efektywne ogrzewanie pomieszczeń nawet w przypadku temperatury zewnętrznej sięgającej –20^oC lub –25^oC.

Dlaczego powietrzna pompa ciepła?

W okresie zimowym powietrzna pompa ciepła jest nieco mniej sprawna niż gruntowa, ale stanowi zdecydowanie mniejszą inwestycję. Nie wymaga bowiem wykonywania kosztownych poziomych lub pionowych kolektorów, które są niezbędne w przypadku gruntowej pompy ciepła. Dzięki kolektorom gruntowa pompa ciepła może czerpać energię odnawialną z powierzchniowych lub głębiej położonych warstw gruntu.

Jednak bardzo często zdarza się, że działka, na której postawiono dom, jest zbyt mała do wykonania wymiennika gruntowego lub inwestora ograniczają możliwości finansowe. W takiej sytuacji optymalnym wyborem jest pompa ciepła powietrzna.

Pompa ciepła powietrze – woda jest coraz częściej wykorzystywana do centralnego ogrzewania domów jednorodzinnych i przygotowywania w nich ciepłej wody. Dotyczy to zarówno budynków nowo budowanych, jak i poddawanych termomodernizacji. Co ciekawe, czasem z opcji montażu pompy ciepła korzystają także inwestorzy, których domy są podłączone do sieci gazowej.

Jakie czynniki decydują o cenie instalacji opartej o pompę ciepła?

Aby obliczyć koszt instalacji z pompą ciepła musimy dokonać kilku zasadniczych wyborów, jak rodzaj pompy ciepła (gruntowa, powietrzna), wymagane parametry urządzenia, wybór producenta i instalatora.

Oczywiście powyższe decyzje są ściśle związane z technologią, kubaturą oraz lokalizacją budynku, a także potrzebami i preferencjami jego użytkowników. Jakie są główne czynniki wpływające na cenę inwestycji?

Kluczowa decyzja związana z instalacją opartą o pompę ciepła dotyczy rodzaju dolnego źródła, z którego pozyskujemy odnawialną energię wykorzystywaną w systemie grzewczym. Może to być powietrze, grunt lub woda (płynąca lub gruntowa). Ma to istotny wpływ zarówno na efektywność pompy ciepła, jak na finalny koszt inwestycji.

Jak już wcześniej wspomnieliśmy, bardzo efektywną, ale też najdroższą opcją jest zastosowanie gruntowej pompy ciepła. W takim wypadku, na wysokość inwestycji składa się nie tylko cena samego urządzenia i koszty montażu, ale także pracochłonne roboty ziemne związane z instalacją wymiennika (kolektora) poziomego lub pionowego.

Znacznie prostszym i tańszym sposobem ogrzania domu i uzyskania c.w.u. jest skorzystanie z powietrznej pompy ciepła. Instalacja ogranicza się do dwóch zasadniczych zadań:

• montaż pompy ciepła przy ścianie zewnętrznej budynku;
• połączenia za pomocą instalacji rurowej z systemem wewnętrznym.

Producent i parametry pompy ciepła

Cena pompy ciepła zależy również od jej producenta oraz parametrów jakimi charakteryzuje się urządzenie. Popularność pomp ciepła powoduje, że na rynku systematycznie zwiększa się dostępność tych urządzeń oraz rośnie ilość firm które je oferują. Dotyczy to zarówno producentów od lat specjalizujących się w produkcji urządzeń grzewczych, jak nowych, mniejszych dostawców.

Mamy więc bardzo zróżnicowaną cenowo ofertę pomp ciepła. Przy wyborze odpowiedniego modelu z pewnością pomocne są rankingi dotyczące zarówno producentów, jak najlepszych i najbardziej popularnych pomp ciepła. To drugie zestawienie umożliwia porównanie parametrów, jakimi charakteryzują się poszczególne modele.

Pompę ciepła bardziej zaawansowaną technologicznie charakteryzuje lepsza wydajność. Zazwyczaj wiąże się to również z wyższą ceną urządzenia. Jednak w dłuższej perspektywie czasu, rozwiązanie takie jest bardziej korzystne z uwagi niższe koszty eksploatacji.

Współczynnik wydajności COP i SCOP

Dobrze jest również zwrócić uwagę na współczynnik wydajności COP i SCOP. Współczynnik COP jest podstawowym parametrem pracy pompy ciepła. Określa on, ile energii elektrycznej trzeba dostarczyć, aby otrzymać określoną ilość energii.

Drugi współczynnik, SCOP odnosi się do całego sezonu grzewczego, przez co lepiej odzwierciedla rzeczywistą efektywność pompy ciepła. Im wyższa jest wartość obu tych parametrów, tym większa jest oszczędność energii elektrycznej.

Wielkość i sposób wykończenia budynku

Na ostateczną cenę pompy ciepła wpływ mają również takie czynniki, jak:

• powierzchnia i sposób użytkowania pomieszczeń;
• technologia domu (np. rodzaj ocieplenia, stolarki okiennej, występowanie mostków termicznych itp.);
• rodzaj ogrzewania budynku.

W kontekście pomp ciepła, warto zwrócić uwagę na zasadniczą zaletę ogrzewania podłogowego. Mianowicie potrzebuje ono niższej temperatury zasilania niż tradycyjne grzejniki, co zdecydowanie podnosi efektywność całej instalacji.

Powyższe czynniki wpływają na wybór pompy ciepła o określonej mocy. Zasadniczo, im wyższa jest moc pomp ciepła, tym więcej trzeba za nie zapłacić. Dlatego dla optymalizacji kosztów inwestycji należy właściwie dopasować urządzenie grzewcze do wymagań konkretnego budynku i jego użytkowników.

Przewymiarowanie pompy ciepła znacząco zwiększy koszty inwestycji i wydłuży czas jej zwrotu. Inwestor zapłaci więcej za urządzenie, którego mocy w pełni nie wykorzysta. W dłuższej perspektywie przewymiarowane urządzenie może negatywnie wpłynąć na działanie całego systemu grzewczego i żywotność niektórych elementów.

Natomiast niedowymiarowanie pompy ciepła może skutkować niedogrzaniem pomieszczeń i koniecznością skorzystania z dodatkowego źródła ciepła. Tym samym wpłynie na wzrost sumarycznych kosztów ogrzania domu.

Dlatego wybór pompy ciepła o mocy optymalnej dla danego budynku powinien być poprzedzony rzetelnym audytem. Profesjonalny doradca weźmie pod uwagę między innymi takie czynniki jak kubatura budynku, rodzaj i jakość izolacji cieplnej oraz zapotrzebowanie na ciepło związane z preferencjami mieszkańców domu.

Lokalizacja nieruchomości

Innym czynnikiem wpływającym na koszt montażu pompy ciepła jest lokalizacja budynku. Ceny usług związanych z instalacją pomp ciepła mogą być bardzo zróżnicowane w poszczególnych miastach i regionach kraju. Ponadto koszt inwestycji uzależniony jest od szeregu dodatkowych czynników, w tym logistyki. Prostym przykładem jest odległość nieruchomości od firmy realizującej instalację. Większa odległość generuje wyższą cenę wykonania usług w związku z czasem i kosztem dojazdu.

W przypadku gruntowych pomp ciepła sytuacja jest jeszcze bardziej złożona. Opłacalność gruntowej pompy ciepła w znacznym stopniu zależy od warunków geologicznych oraz strefy klimatycznej, w której leży dana nieruchomość. W Polsce mówimy o czterech strefach, w których występuje różna głębokość przemarzania (czyli miejsca gdzie temperatura nie spada poniżej 0°C). W zależności od strefy, głębokość ta waha się od 0,8 m do 1,4 m.

Uwzględniając powyższe informacje możemy przyjąć, że gruntowa pompa ciepła może być rozważana w chłodniejszych regionach, a także na terenach podgórskich i górskich.

Zdecydowanie mniej zależne od czynników związanych z lokalizacją są pompy ciepła pobierające energię z dolnego źródła, jakim jest powietrze. Są one nie tylko tańsze i łatwiejsze w montażu, ale też mogą być zainstalowane w każdym rejonie kraju.

Pompa ciepła powietrzna – cena urządzenia

Rok 2020 był w Polsce rekordowy pod względem sprzedaży powietrznych pomp ciepła. Sprzedano ponad 40 tysięcy tych urządzeń, czyli o ponad 100% więcej niż w poprzednim roku. O ich popularności zdecydował szereg zalet.

Po pierwsze, zajmują mało miejsca, a ich montaż nie wymaga dodatkowych inwestycji na działce. Dla inwestorów jest istotne, że instalacja powietrznej pompy ciepła nie wymaga na starcie tak wysokich kosztów, jak w przypadku gruntowych pomp ciepła. Decyduje o tym fakt, że nie występuje konieczność budowy kolektora gruntowego (poziomego lub pionowego), gdyż dolnym źródłem ciepła jest powietrze.

Po drugie, powietrzne pompy dobrze sprawdzają się w naszym klimacie i mogą efektywnie pracować we wszystkich strefach klimatycznych obecnych w Polsce. Nie są też zależne od uwarunkowań geologicznych.

Po trzecie, efektywna praca pomp ciepła powietrze – woda jest gwarantem znacznego obniżenia rachunków związanych z ogrzewaniem domu i uzyskania ciepłej wody użytkowej.

Monoblok czy split – typy powietrznych pomp ciepła

Omawiając cenę powietrznej pompy ciepła, warto zwrócić uwagę na dwa podstawowe typy technologii, z którymi możemy się spotkać. Są to:

• monoblok – urządzenie tego typu jest droższe w zakupie ale tańsze i wygodniejsze w montażu;
• pompa typu split – ten typ powietrznych pomp ciepła jest łatwiejsza do wykonania, co przekłada się na niższy koszt produkcji i w efekcie na niższą cenę urządzenia.

Większą ilość informacji na temat pomp ciepła typu monoblok i split można znaleźć w artykule: Pompa ciepła – co to jest.

Na cenę powietrznych pomp ciepła wpływa także ich układ pracy, czyli:

• układ nadmuchowy: pompa ciepła powietrze-powietrze, która działa na zasadzie podobnej do klimatyzatora, z tym, że nich chłodzi lecz ogrzewa wewnętrzne powietrze w pomieszczeniu. Na marginesie, pompy ciepła tego typu często wykorzystuję się także do klimatyzacji.
• układ wodny: pompa ciepła typu powietrze-woda jest, na której można oprzeć wielofunkcyjny system ogrzewania i chłodzenia pomieszczeń oraz podgrzewania wody użytkowej.

Reasumując, montaż pompy ciepła jest wydatkiem zależnym zarówno od warunków zewnętrznych, jak rodzaju samego urządzenia. Ceny pompy ciepła powietrznej zależą od kilku czynników:

przeznaczenia (tylko ogrzanie domu lub z funkcjonalnością podgrzewania wody użytkowej);

producenta (ranking, gwarancje, sieć sprzedażowa i serwisowa);

mocy urządzenia – im większa moc urządzenia, tym wyższa cena.

Cena netto powietrznych pomp ciepła oferowanych w naszym kraju najczęściej znajduje się w przedziale od 10.000 zł do 65.000 zł. Najczęściej dla domu o powierzchni zbliżonej do 150 m2 musimy liczyć się z urządzeniem w cenie ok. 35.000 zł netto.

Pompa ciepła a parametry energetyczne budynku

Instalując pompę ciepła należy pamiętać, że duży wpływ na efektywność systemu grzewczego ma dobra izolacja termiczna domu. Korzyści może przynieść także wyposażenie budynku w wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła. Takie rozwiązanie zmniejsza zapotrzebowanie na ciepło niezbędne do ogrzania domu. W rezultacie, możliwy jest zakup pompy ciepła o mniejszej mocy, a docelowo niższe koszty eksploatacji całego systemu.

Nowo budowane domy zazwyczaj posiadają odpowiednią izolację termiczną, co jest związane z obowiązującymi wymaganiami dotyczącymi parametrów energetycznych. W przypadku starszych budynków, dla zapewnienia efektywności ich ogrzewania na ogół potrzebna jest ich termoizolacja.

Na etapie projektowania systemu grzewczego opartego o pompę ciepła, warto jest przeprowadzić audyt sprawdzający parametry energetyczne domu. Dobrze dopasowane rozwiązanie pozwoli nam przez długie lata cieszyć się niskimi rachunkami za ogrzewanie budynku.

Dobór mocy pompy ciepła

W zależności od mocy pompy ciepła, cena tych urządzeń może się różnić o kilka tysięcy złotych. Różnica ta może być nawet wielkości 7.000 zł. Oczywiście ceny pomp ciepła rosną wraz ze wzrostem mocy. Dlaczego moc pompy ma wpływ na cenę?

Pompy o wyższej mocy musza dostarczać więcej ciepła w tej samej jednostce czasu. Zatem powinny posiadać sprężarkę o wyższej mocy oraz wymiennik ciepła o większej powierzchni. Bywają też doposażone w inne elementy, na przykład dodatkowy wentylator.

Dlatego tak ważny jest poprawny dobór mocy instalowanej pompy ciepła. Pompa powinna zapewnić ogrzanie domu podczas bardzo chłodnej zimy oraz  przygotowanie ciepłej wody w ilości zaspokajającej potrzeby domowników. W tym celu pojemność zasobnika musimy dostosować do liczby domowników i ich preferencji użytkowych. Należy także wziąć pod uwagę ilość łazienek w domu i ich wyposażenie (wanny, prysznice, umywalki).

Jakie są skutki niewłaściwego dobrania pompy ciepła? Co się stanie, jeśli zainstalujemy urządzenie o mocy 10 KW zamiast 7 kW? Pompa o mocy większej niż zapotrzebowanie budynku na ciepło zwiększy początkowe koszty inwestycji. Musimy się też liczyć z innymi konsekwencjami przewymiarowania instalacji w dłuższym okresie czasu. Na czym to polega?

Mocniejsza pompa dobrze sobie poradzi z ogrzaniem domu podczas kilku ekstremalnie niskich temperatur w sezonie. Jednak przez większość czasu problemem będzie dopasowanie mocy do mniejszego zapotrzebowania na ciepło. W efekcie cykle pracy sprężarki będą krótkie, co zwiększy koszt eksploatacji pompy i może być powodem skrócenia jej żywotności.

Jak możemy się domyślić, wybór zbyt małej pompy także nie jest dobrym rozwiązaniem. Początkowa oszczędność nie będzie miała znaczenia, jeśli rozwiązanie nie zapewni nam komfortu cieplnego podczas mroźnej zimy. Dodatkowym skutkiem będą większe koszty eksploatacji i szybsze zużywanie się pompy pracującej przez dłuższy czas z pełną mocą.

Koszt montażu pompy ciepła

Koszt montażu systemu grzewczego opartego o powietrzną pompę ciepła zazwyczaj zawiera się w przedziale od 30 do 50 tysięcy złotych. Rozpatrujemy tu dom o przeciętnej powierzchni rzędu 150 m². Z czego wynika rozpiętość cenowa?

Oprócz różnic w cenie samej pompy, istotne znaczenie mają także inne części instalacji grzewczej, jak grzejniki, ogrzewanie podłogowe lub inne formy ogrzewania płaszczyznowego (np. ścienne czy rzadziej sufitowe).

Woda dostarczana do tradycyjnych grzejników musi mieć zdecydowanie wyższą temperaturę niż w przypadku ogrzewania podłogowego. Tymczasem sprawność pompy ciepła obniża się wraz ze wzrostem temperatury wody, która musi być dostarczona do instalacji grzewczej. Jeśli etap prac związanych z budową domu umożliwia wybór sposobu ogrzewania, zdecydowanie warto rozważyć system z ogrzewaniem podłogowym.

Optymalnie jest, jeśli ogrzewanie płaszczyznowe zapewnimy także na wyższych poziomach budynku. Bardziej kosztowny jest układ mieszany, gdzie “podłogówka” występuje na parterze, a na piętrze grzejniki. Niezbędne jest wtedy zróżnicowanie temperatury wody dostarczanej do poszczególnych systemów instalacji w domu. Wymaga to zastosowanie dodatkowej pompy obiegowej oraz układu mieszającego i sterującego.

Czasem warto rozważyć przypadek oddzielnie sterowanych obiegów ogrzewania podłogowego na różnych poziomach domu. Koszt instalacji jest nieco wyższy, ale daje możliwość utrzymywania różnej temperatury w różnych częściach domu. Może to obniżyć koszty ogrzewania w sytuacji, gdy jedna część budynku (np. poddasze) jest użytkowana tylko okresowo i nie wymaga intensywnego ogrzewania.

Pompa ciepła – cena z montażem: podsumowanie

Powietrzne pompy ciepła są nowoczesnymi, bezobsługowymi, ekologicznymi i ekonomicznymi urządzeniami grzewczymi. Dlatego są coraz częściej wybierane jako rozwiązanie ogrzewania domu i przygotowywania c.w.u.

Dodatkowo, decyzja o zastosowaniu pompy ciepła na etapie budowy domu przynosi dodatkowe oszczędności. Możemy wtedy uniknąć kosztów przyłącza gazowego czy budowy komina spalinowego.

Rozwiązaniem zyskującym coraz większą popularność jest wyposażenie domu w system ogrzewania z pompą ciepła oraz w instalację fotowoltaiczną. Dzięki jedoczesnemu zastosowaniu obu technologii koszty ogrzewania domu spadają niemal do zera.