Inwestycja w energię ze źródeł odnawialnych z roku na rok jest coraz bardziej popularna. Dlaczego tak się dzieje? Między innymi dlatego, że w tym przypadku znaczne korzyści finansowe dla inwestorów idą w parze z dbałością o środowisko naturalne.

Wśród stosowanych technologii prym wiodą instalacje fotowoltaiczne. Na czym polega ich fenomen? I wreszcie… ile kosztuje fotowoltaika?

Instalacje fotowoltaiczne mogą być stosowane zarówno na potrzeby pojedynczych gospodarstw domowych, jak firm, a nawet większych wspólnot. W każdym z tych przypadków przynoszą wymierne korzyści w postaci mniejszych rachunków za prąd. W tym artykule zajmiemy się kosztami inwestycji w fotowoltaikę.

Po co inwestować w fotowoltaikę?

Pozyskiwanie energii ze światła słonecznego nie wpływa szkodliwie na środowisko naturalne, jak tradycyjne metody oparte na wydobyciu i spalaniu paliw kopalnych. Dodatkowo, produkowanie własnej energii elektrycznej przynosi wymierne korzyści finansowe:

• radykalnie zmniejsza rachunki za prąd
• pozwala na znaczne uniezależnienie się od ciągłego wzrostu cen energii elektrycznej.

Prąd produkowany przez fotowoltaikę jest dostępny w gniazdkach elektrycznych w domu lub w firmie i jest wykorzystywany przez działające urządzenia. Nadmiar prądu przekazywany jest do sieci energetycznej. Dopiero, gdy panele pv nie dostarczają dostatecznej ilości prądu (np. nocą), urządzenia zasilane są z sieci energetycznej.

Przy obecnie obowiązujących przepisach, możemy “odebrać” z sieci do 80% oddanego wcześniej prądu. W ten sposób – przy odpowiednio zwymiarowanej instalacji fotowoltaicznej – możemy zredukować rachunki za prąd niemal do zera.

Czy obsługa instalacji fotowoltaicznej jest kłopotliwa?

Jak już wspomnieliśmy, pozyskiwanie energii ze słońca jest rozwiązaniem w pełni ekologicznym i nie emituje szkodliwych dla środowiska substancji oraz pyłów. Jako jedno z najczystszych źródeł energii jest przede wszystkim korzystne dla zdrowia jego bezpośrednich użytkowników.

Posiadając własną energię elektryczną, możemy ograniczyć lub całkiem wyeliminować z naszego otoczenia technologie oparte na spalaniu paliw.

Szczególnie dobre rezultaty daje połączenie fotowoltaiki z pompą ciepła, jako sposobem na ogrzanie domu i uzyskanie ciepłej wody użytkowej. Więcej informacji o tej technologii można znaleźć w artykule Pompa ciepła – zasady działania.

Obsługa instalacji fotowoltaicznej nie wymaga od nas zaangażowania. Mają na to wpływ dwa zasadnicze aspekty.

Po pierwsze, zarówno produkcja prądu, jak jego zamiana na prąd przemienny używany przez urządzenia jest w pełni zautomatyzowana. Co więcej, bezobsługowo odbywa się także dystrybucja prądu do gniazdek i współpraca z siecią energetyczną.

Po drugie, dzięki stale udoskonalanej technologii i coraz wyższej jakości materiałów możemy się cieszyć wydajną pracą modułów fotowoltaicznych przez długie lata. Znajduje to odzwierciedlenie w długości tzw. gwarancji na uzysk oferowanej przez producentów. Mimo, że panele słoneczne z każdym rokiem tracą część swojej początkowej mocy, to wielu producentów gwarantuje, że po upływie 25 lat moc panelu nie spadnie poniżej 80%.

Od czego zależy koszt instalacji fotowoltaicznej?

Na całościową cenę instalacji fotowoltaicznej ma wpływ szereg czynników. Do najistotniejszych należą:

• moc instalacji;
• jakość wybranych paneli i akcesoriów;
• rodzaj instalacji (dachowa, gruntowa);
• kształt, rozmiar i pokrycie dachu (w przypadku instalacji dachowej);
• podatność na zacienienia.

Przyjrzyjmy się bliżej poszczególnym aspektom, na przykładzie gospodarstwa domowego zamieszkałego przez 4-osobową rodzinę.

Wpływ mocy instalacji na koszt fotowoltaiki.

Planowana moc instalacji jest jednym z podstawowych czynników wpływających na koszt inwestycji. W przypadku gospodarstw domowych często wystarczająca jest fotowoltaika o mocy 3 kWP. Taka instalacja jest w stanie pokryć zapotrzebowanie na prąd w przypadku 4-osobowej rodziny.

Aby uzyskać instalację o wspomnianej mocy 3 kWP, musimy liczyć się z zakupem ok. 10-12 paneli fotowoltaicznych. Jest to najdroższy element całej inwestycji. Cena paneli zależy od producenta, rodzaju, jakości i specyficznych parametrów. Koszt jednego panelu może się wahać od kilkuset złotych do nawet 2.000 zł.

Należy pamiętać, że instalacja fotowoltaiczna to nie tylko panele. Mózgiem całej instalacji jest inwerter, czyli inaczej falownik.

To urządzenie odpowiada który między innymi za zamianę prądu stałego produkowanego przez panele na prąd przemienny dostępny w gniazdkach. Koszt zakupu falownika może sięgać do 20% całej instalacji.

Co wpływa na koszt fotowoltaiki na dachu?

Na koszty instalacji fotowoltaicznych duży wpływ mają takie elementy jak konstrukcja mocująca, przewody, akcesoria oraz montaż. Przeciętnie stanowi to ok. 15 % inwestycji. Cena tych elementów zależy w znacznym stopniu od miejsca montażu fotowoltaiki.

W przypadku bardzo popularnych konstrukcji dachowych duże znaczenie ma stopień nachylenia dachu, a także jego kształt i rodzaj pokrycia. Np. w przypadku dachów płaskich potrzebna jest dodatkowa konstrukcja umożliwiająca optymalne nachylenie paneli względem słońca. Większe koszty generuje także instalacja paneli na dachach o nieregularnych kształtach.

Większość pokryć dachowych jest odpowiednia dla fotowoltaiki, chociaż np. montaż na dachu betonowym jest nieco prostszy niż w przypadku pokrycia dachówką ceramiczną.

Należy także wziąć pod uwagę wytrzymałość konstrukcji, co może mieć szczególne znaczenie w przypadku bardzo starych budynków. Pojedynczy moduł o standardowym rozmiarze waży od 18 do 25 kg. Orientacyjnie możemy przyjąć, że obciążenie panelami wynosi ok 20kg/m. W tej sytuacji nośność dachu nie powinna być mniejsza niż 250 kg/m2.

Kiedy instalacja fotowoltaiki na dachu jest problematyczna?

Możliwość instalacji paneli fotowoltaicznych na dachu budynku najlepiej zlecić ekspertowi. Dobre firmy instalujące zapewniają audyt nieruchomości i przygotowanie projektu optymalnej instalacji. Jednak sami możemy zidentyfikować kilka przypadków, gdy skorzystanie z dachu na potrzeby fotowoltaiki może się okazać problematyczne. Są to:

• dachy na bardzo starych budynkach;
• dachy o bardzo nieregularnym kształcie;
• dachy narażone na stale zacienienia (drzewa, wieże, elementy samego dachu);
• dachy jednospadowe o ekspozycji północnej.

W takiej sytuacji warto zainteresować się opcją montażu modułów fotowoltaicznych na gruncie.

Zalety fotowoltaiki na gruncie.

Instalacja fotowoltaiki na gruncie ma swoje zalety. Po pierwsze, zyskujemy możliwość optymalnego ustawienia orientacji i nachylenia modułów pv względem słońca, co przekłada się na większą wydajność całej instalacji.

Po drugie, czynności konserwacyjne, przede wszystkim czyszczenie paneli jest znacznie łatwiejsze, a więc tańsze. Po trzecie, ewentualna wymiana uszkodzonego modułu także jest prostsza niż w przypadku instalacji na dachu.

Koszt fotowoltaiki na gruncie.

Jednak koszty instalacji fotowoltaiki na gruncie są nieco wyższe od rozwiązań dachowych. Wpływa na to między innymi konieczność użycia specjalnych konstrukcji pod panele. Znaczenie ma także odległość modułów od budynku, a więc długość trasy kablowej biegnącej gruntem.

Czasem potrzebne jest także wykonanie ogrodzenia zabezpieczającego konstrukcję z modułami. Na takie rozwiązanie warto się zdecydować na przykład w sytuacji, gdy na posesji mogą przebywać dzieci lub zwierzęta.

Średnia powierzchnia jaką zajmuje instalacja na gruncie to 4m x 7m (ok. 28m2). Dla większych instalacji, powyżej 4,5 kWP moduły mogą być umieszczone na dwóch (lub więcej) stelażach. Wtedy należy wziąć pod uwagę odpowiednią odległość między rzędami, aby moduły nie zacieniały się wzajemnie.

Jak zacienienie paneli wpływa na koszt instalacji?

Sytuacja, gdy słońce zajdzie i nie oświetla wszystkich paneli jest naturalnym zjawiskiem. Z większym wyzwaniem mamy do czynienia, gdy część modułu pv znajduje się w słońcu, a część jest zacieniona. Taki efekt może wywołać cień rzucany przez wysoki obiekt o określonej porze dnia (przydomowe drzewo, komin itp.).

Nierównomierne nasłonecznienie powoduje duży wzrost temperatury w środku modułu, co może prowadzić do uszkodzenia ogniw. Panele fotowoltaliczne posiadają wbudowane zabezpieczenie w postaci diod bocznikowych, które wyłączają część modułu zagrożoną przegrzaniem. Elementy te nie są jednak niezniszczalne i są przeznaczone do niwelowania skutków pojawienia się okazjonalnego źródła cienia (dźwig pracujący w sąsiedztwie, ptasie guano itp.).

Jeśli chcemy uniknąć kosztów związanych z dodatkowymi zabezpieczeniami, najlepiej na etapie projektu unikać lokalizacji panelu w miejscu codziennie narażonym na zacienianie. Zdarza się jednak, że uwarunkowania otoczenia nie pozwalają uniknąć częściowego zacienienia panelu o danej porze.

W takich okolicznościach warto zainwestować w mikrofalowniki lub optymalizatory mocy, które umożliwiają niezależne sterowanie poszczególnymi modułami fotowoltaicznymi.

Mikrofalowniki, czyli inaczej mikroinwertery konwertują prąd stały na przemienny dla każdego panelu oddzielnie. Takie rozwiązanie nie tylko niweluje skutki zacienienia fragmentów instalacji, ale też ułatwia ewentualne dodanie kolejnych modułów w przyszłości. Jednak większa ilość urządzeń elektronicznych w systemie podwyższa koszt całej instalacji.

Nieco prostszymi, a tym samym tańszymi urządzeniami są optymalizatory mocy. Ich zastosowanie nie zwalnia nas jednak od zakupu centralnego falownika dla całej instalacji, gdyż samodzielnie nie konwertuja prądu stałego na przemienny. Wiele przydatnych informacji o różnych rodzajach inwerterów znajdziecie w artykule: Jaki falownik dla fotowoltaiki?

Jak wybrać panele fotowoltaiczne?

Na rynku istnieje ogromny wybór paneli fotowoltaicznych, które różnią się od siebie technologią wykonania, wyglądem, rozmiarem i parametrami.

Decyzja o wyborze konkretnych powinna modułów uwzględniać najważniejsze parametry, takie jak moc nominalna, sprawność modułu, temperatura ogniw przy pracy znamionowej, współczynnik temperaturowy czy roczny spadek mocy.

Powinniśmy się kierować także reputacją marki producenta oraz warunkami gwarancji w relacji do ceny produktu. Pomocne są także prestiżowe rankingi, takie jak Tier-1 (wiarygodność marki) czy testy PVEL (parametry techniczne). Wyczerpujące informacje na temat paneli pv oraz podpowiedzi dotyczące ich wyboru umieściliśmy w artykule Jakie panele fotowoltaiczne.

Przyszedł czas na kilka słów dotyczących tak subiektywnej kwestii, jak estetyka. Tańsze panele polikrystaliczne mają charakterystyczny niebieski kolor i zazwyczaj kontrastują z elewacją budynku. Z kolei ciemna barwa paneli monokrystalicznych ułatwia wkomponowanie fotowoltaiki w tradycyjny wygląd budynku. Dostępne są także panele full black z jednolitą ciemną powierzchnię bez charakterystycznych jasnych punktów.

Na koniec praktyczna uwaga – wybór paneli znanych firm oraz zatrudnienie kompetentnej firmy instalującej to najlepszy sposób na uniknięcie przykrych niespodzianek.

Koszt montażu paneli fotowoltaicznych

Na oszacowanie kosztów montażu fotowoltaiki wpływają różnice związane ze specyfiką budynku, budową dachu, lokalizacją oraz zapotrzebowaniem na prąd. O finalnym koszcie mogą decydować także dodatkowe czynniki, jak dostępność rozdzielni prądu zmiennego i pracochłonność dociągnięcia do niej okablowania. Podobne uwarunkowania mają wpływ także na czas wykonania instalacji.

Zazwyczaj cena jednostkowa za montaż 1 kW maleje wraz ze wzrostem mocy systemu. Jednak z uwagi na większą ilość modułów pv montowanych w większych instalacjach, sumaryczny koszt usługi jest oczywiście wyższy.

W większości przypadków możemy przyjąć, że koszt instalacji fotowoltaiki wynosi od ok. 700 do 1000 zł za 1 kW. Ustalenie finalnych kosztów instalacji dotyczy konkretnego projektu.

Zakup modułów pv bez montażu

Należy zaznaczyć, że istnieje możliwość zakupu modułów fotowoltaicznych bez montażu i samodzielne znalezienie instalatora. W takiej sytuacji koniecznie powinien to być certyfikowany specjalista. Samodzielny montaż może prowadzić do szeregu problemów począwszy od błędów projektu i wykonania po wadliwe działanie i utratę gwarancji.

Rozwiązaniem zapewniającym największy komfort i bezpieczeństwo jest łączny zakup paneli i innych elementów instalacji wraz z projektem i montażem. W ten sposób ograniczamy ryzyko wadliwie wykonanej usługi, a w razie awarii zyskujemy możliwość reklamacji.

Czas montażu instalacji fotowoltaicznej

Duży wpływ na czas montażu instalacji pv jest wykonanie dobrego projektu. Dlatego optymalne jest zlecenie opracowania projektu i realizacji montażu tej samej profesjonalnej firmie. Unikamy wtedy opóźnień związanych z adaptacją projektu oraz “rozmycia odpowiedzialności” między różnymi wykonawcami usług.

Czas montażu może także zależeć od warunków pogodowych, dostępności potrzebnych podzespołów czy “niespodzianek” budowlanych – np. usterek dachu niewidocznych przy powierzchownych oględzinach.

Reasumując, montaż paneli fotowoltaicznych dla domu jednorodzinnego w standardowych warunkach może zająć tylko kilka godzin lub 1 -2 dni. Instalacje o większej mocy, na przykład na potrzeby firm produkcyjnych mogą trwać znacznie dłużej, nawet kilkanaście dni.

Ile kosztuje instalacja fotowoltaiczna dla domu?

We wcześniejszej części artykułu omówiliśmy kilka czynników warunkujących koszt inwestycji w fotowoltaikę na potrzeby domu jednorodzinnego. Należą do nich:

• moc instalacji zaspokajająca potrzeby danego gospodarstwa domowego;
• rodzaj konstrukcji;
• kondycja budynku;
• rodzaj paneli;
• uwarunkowania otoczenia; ewentualne dodatkowe elementy instalacji (np. mikroinwertery).

Na łączny koszt inwestycji składają się panele fotowoltaiczne, falownik i inne elementy instalacji (np. optymalizatory mocy czy okablowanie), rodzaj konstrukcji czy pracochłonność montażu.

Biorąc pod uwagę powyższe aspekty, możemy pokusić się o oszacowanie kosztu instalacji fotowoltaicznej dla domu jednorodzinnego zamieszkanego przez kilkuosobową rodzinę. Koszty takiej inwestycji (obejmujące podatek VAT) zazwyczaj mieszczą się w przedziale 15.000 zł – 30.000 zł.

Instalacja paneli fotowoltaicznych w firmie.

Montaż paneli słonecznych staje się coraz popularniejszą formą pozyskiwania energii elektrycznej nie tylko dla gospodarstw indywidualnych, ale także dla przedsiębiorców. W przypadku firm instalacja fotowoltaiczna zasila m.in. maszyny produkcyjne, urządzenia elektryczne, np. chłodnie przemysłowe czy biurowy sprzęt elektroniczny.

Czy instalacja fotowoltaiczna dla firmy ma sens?

W przypadku firm prowadzących działalność przede wszystkim podczas dnia, bardzo korzystny jest współczynnik autokonsumpcji, czyli optymalnego wykorzystania wyprodukowanej energii, bez konieczności oddawania nadmiaru prądu do sieci energetycznej.

Posiadając własną mikroelektrownię, przedsiębiorstwo może zredukować ryzyko przestojów produkcji na skutek letnich ograniczeń poboru prądu.

Odnawialna energia jest też coraz częściej wykorzystywana do ogrzewania pomieszczeń oraz wody użytkowej w zakładzie pracy. Popularność zdobywają rozwiązania łączące fotowoltaikę z pompami ciepła.

Działania proekologiczne wpływają na wizerunek firmy.

Istotne są także korzyści wizerunkowe związane z wykorzystywaniem paneli fotowoltaicznych, a tym samym ograniczenie przez firmę emisji szkodliwych pyłów i gazów do atmosfery. Działania na rzecz środowiska naturalnego są bardzo dobrze postrzegane zarówno przez klientów jak kontrahentów i umacniają prestiż firmy na rynku.

Z kim realizować inwestycję w fotowoltaikę?

Kompetentny i godny zaufania kontrahent ma ogromne znaczenie w każdej współpracy. Identyczne zasady obowiązują w przypadku wyboru instalatora paneli fotowoltaicznych. Kompleksowa obsługa powinna obejmować analizę potrzeb klienta, audyt energetyczny i opracowanie rozwiązania dostosowanego do konkretnego przypadku.

Firma instalująca powinna posiadać certyfikowanych wykonawców oraz przedstawić projekt wykonawczy pozwalający na montaż paneli w sposób bezpieczny i zapewniający optymalną wydajność.

Spośród instalatorów oferujących fotowoltaikę dla firm warto jest wybrać partnera zapewniającego kompleksową obsługę całego procesu, obejmującą wsparcie w załatwieniu formalności związanych z instalacją fotowoltaiki.

Inną kluczową cechą wiarygodnej firmy zajmującej się instalacją paneli słonecznych jest udzielenie gwarancji powykonawczej oraz oferta serwisowej.

Realizacja całego procesu przez jednego wykonawcę pozwala uniknąć ryzyka nieprawidłowości “na styku” poszczególnych etapów. Jednoznaczna odpowiedzialność za cały projekt ma szczególne znaczenie przy realizacji inwestycji wpływającej na funkcjonowanie przedsiębiorstwa inwestora.

Ile kosztuje instalacja fotowoltaiczna dla firmy?

Podobne, jak w przypadku gospodarstw domowych, koszt montażu paneli fotowoltaicznych w firmie zależy od szeregu czynników, w tym:

• mocy instalacji wynikającej z zapotrzebowania na energię,
• wybranych paneli fotowoltaicznych;
• lokalizacji i rodzaju instalacji;
• renomy firmy instalującej;

Ceny instalacji mogą się także różnić w zależności od miasta i regionu Polski.

Uwzględniając najbardziej typowe uwarunkowania można przyjąć, że instalacja fotowoltaiczna o mocy 5 kW to koszt od kilkunastu do ok. 20.000 zł. Dla większych mikroelektrowni fotowoltaicznych, o mocy rzędu 9kW, należy liczyć się z kosztem pomiędzy 20.000 zł a 36.000 zł.

W kalkulacji opłacalności inwestycji warto uwzględnić także środki przeznaczone na bieżącą eksploatację instalacji, jak czyszczenie i przegląd paneli słonecznych. Warto także rozważyć ubezpieczenie instalacji fotowoltaicznej.

Wiele przedsiębiorstw może starać o dofinansowanie inwestycji w panele fotowoltaiczne. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej do 17 grudnia 2021 prowadzi nabór do programu “Energia Plus“. Można także ubiegać się o dofinansowanie z Regionalnych Programów Operacyjnych, bezzwrotnych dopłat czy kredytów udzielanych na preferencyjnych zasadach.

Dodatkowo, zakup wszystkich niezbędnych do montażu elementów, jak i paneli można odliczyć od podatku dochodowego.

Podsumowanie – czy fotowoltaika się opłaca?

Inwestycja w panele fotowoltaiczne ma za zadanie przynieść znaczące oszczędności w opłatach za prąd przez wiele następnych lat. Uniezależnienie się od wzrostu cen energii elektrycznej nabiera szczególnego znaczenia w kontekście znacznych podwyżek zapowiedzianych już na 2022 rok.

Stopień opłacalności i czas zwrotu inwestycji w fotowoltaikę są ściśle zależne od indywidualnych uwarunkowań i wynikającej z nich ceny instalacji.

Szacuje się, że średni czas zwrotu inwestycji w energię ze słońca waha się w przedziale od 5 do 10 lat. Czynnikami decydującymi o szybkości zwrotu z inwestycji są między innymi:

• wielkość zapotrzebowania na energię elektryczną;
• tempo wzrostu cen prądu.

Przy dużym użyciu energii elektrycznej czas odzyskania środków zainwestowanych w panele fotowoltaiczne jest krótszy. Na tempo zwrotu z inwestycji wpływ ma także wysokość i harmonogram nadchodzących podwyżek prądu.